Hvat er sclerosa?
Sclerosa (MS) er ein kronisk sjúka, sum loypir á høvuðsnervaskipanina.
Tey sum fáa sclerosu hava eina immum verju, sum loypur á nervalagið í kropppinum. Vanliga hjálpur immumverjan okkum at berjast í mótur virus og bakterium. Men tá ein hevur sclerosu, so loypur immumverjan eisini á tær góðu kyknunar (sellur) í kroppinum.
ā
Tær kyknur sum vera álopnar tá ein hevur sclerosu, sita í sentralnervasysteminum. Sentralnervasystemi er heilin, mønuni og sjón nervunum. Hesi taka í móti boðum og senda boðini víðari í kroppinum.
ā
Tá sentralnervasystemi verður álopi kemur bruni í tær kyknurnar sum gera myelin, ið verja nervarnar. Tá nervarnir vera skaddir verður tað kalla 'plak' í sentralnervasysteminum. Tá ið plak setir seg á sentralnervasystemi, kunnu nýggj árin ella árin sum hava veri fyrr følast at kroppinum. Hetta kallast fyri eitt 'attak'.
ā
Sjúkan er ymisk frá persóni til persón, og tí kunnu nøkur vera verri fyri enn onnur. Og nøkur merkja ikki nógv til sjúkuna.
TĆ IĆ EIN FĆR STAĆFEST MS, ER VANLIGT AT EIN KANN MERKJA TIL:
-
Nógvir tankar
-
Nógvar kenslur samtíðis
-
Eina kenslun av ikki at vera í sær sjálvum
-
Órógv, hjartabankan, svimbul og kvalma
-
Svøvntrupulleikar
-
Dapurleika og máttloysi
-
Vreiði
MONG UPPLIVA SJĆKAN SUM EIN SKELK
Fyri mong kann sjĆŗkan koma, sum ein skelkur. TaĆ° kann vera rƦưandi at hava eina kenslu Ć kroppinum, sum ein ikki kennur til og ikki kann merkja um frammanundan.
TĆŗ kanst Ćmynda tƦr, at tĆŗ brĆ”dliga fƦrt eitt nĆ½tt grundarlag undir tƦr. HĆ³ast sjĆŗkan rakar Ć” ymiskan hĆ”tt, so kann hetta fĆ”a broytingar Ć” gerandisdagin.
STERKAR ELLA ONGAR ĆVIRKING ER VANLIGT
TaĆ° er ymiskt hvussu MS vĆsir seg hjĆ” tĆ einstaka og hvussu taĆ° ikki vĆsir seg. Og bƦưi tvey eru vanlig. Og ein verĆ°ur noyddur atĀ lƦra seg at liva viĆ° tĆ.
TAĆ TEKUR SĆNA TĆĆ, AT LIVA VIĆ MS
At byrja viĆ° fyllur MS alla tĆĆ°ina. MĆøguliga er taĆ°Ā fyrsta ein hugsar um tĆ”, ein vaknar og til ein fer til songar. Men viĆ° tĆĆ°ini kemur MS ikki at fylla taĆ° stĆ³ra, og ein byrjar at liva viĆ° sjĆŗkuni, Ć staĆ°in fyri at sjĆŗkan er miĆ°depilin av lĆvinum.
TOSA VIĆ ONKRAN UM TĆNAR TANKAR
TaĆ° er tĆ½dningarmikiĆ°, at tĆŗ fƦrt tosa um tĆnar tankar og kenslur. Hvussu tĆŗ Ćmyndar tƦr at sjĆŗkan fer at raka teg.
Men taĆ° kann vera torfĆørt at seta orĆ° Ć”, og hetta kann broytast tĆma fyri tĆma.
Ger okkurt sum fƦr teg at fĆøla teg gott td. gakk ein tĆŗr, ĆĆ°ka, eta ein Ćs ella okkurt heilt annaĆ°.
Ć hesari tĆĆ° hevur tĆŗ tĆørv Ć” umsorgan bƔưi frĆ” tƦr sjĆ”lv-ari/um og tĆnum umhvĆørviĆ°.
Um tú følir teg eina og tú ikki hevur nakran at tosa við, so kundi tað verði gott fyri teg at tosa við onkran uttanveltaðan.
Tað kann vera tildømis vera tín lækna ella ein sálarfrøðing.
Felagið bjóðar limum sínum atgongd til sálarfrøðing, báði í Føroyum og Danmark(Hetta er umvegis telefon ella teldupost).
ā
āTú ert altíð vælkomin at seta teg í samband við felagið, antin umvegis telefon ella teldupost.